Δίκτυο συνδεδεμένων σχολείων UNESCO ASPnet: Σήμερα, Δευτέρα 4 Δεκεμβρίου 2023, πραγματοποιήθηκε ενημερωτική παρουσίαση στην Γ΄ τάξη του σχολείου μας με θέμα: Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία-17 στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης”. Ως σχολείο-μέλος του Δικτύου συνδεδεμένων σχολείων της UNESCO ASPnet δίνουμε έμφαση στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του σχολικού πληθυσμού γύρω από θέματα ιδιαίτερης ανθρωπιστικής σημασίας, με σκοπό την καλλιέργεια δεξιοτήτων όπως ο σεβασμός και η ενσυναίσθηση. Ο εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής του σχολείου μας, μαθηματικός κ. Ιωάννης Μεταξάς, παρουσίασε στην τάξη την έννοια της αναπηρίας, παραδείγματα καλής και κακής συμπεριφοράς, καθώς και παραδείγματα ανθρώπων που διακρίνονται παρά τις αντιξοότητες στη ζωή τους. Παραθέτουμε αυτούσιο το κείμενο του συναδέλφου, καθώς και το βίντεο της παρουσίασής του από το κανάλι μας στο YouTube: https://youtu.be/58VIERwYxFw?si=XhFVpYBx0AMU70l7
3η Δεκέμβρη 2023: Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία
Η 3η Δεκέμβρη έχει θεσπιστεί από τον Ο.Η.Ε. ως η παγκόσμια ημέρα ατόμων με αναπηρία. Για το έτος 2023 η παγκόσμια ημέρα έχει θέμα: «Ενωμένοι στην δράση για την διάσωση και πραγμάτωση των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης (SDGs) για, μαζί και από τα άτομα με αναπηρία / United in action to rescue and achieve the Sustainable Development Goals (SDGs) for, with and by persons with disabilities.» (2023 International Day Of Persons With Disabilities (IDPD) | Division for Inclusive Social Development (DISD), n.d.)
Ο κόσμος μας μετασχηματίζεται συνεχώς τόσο από εμάς, τις επιλογές μας και την στάση ζωής που υιοθετούμε όσο και από εξωγενείς παράγοντες, όπως οι οικονομικές συγκυρίες, η πανδημία, οι πολεμικές συγκρούσεις και φυσικά η επίδραση της κλιματικής αλλαγής. Μπροστά σε αυτό το μελλοντικό άνοιγμα προκλήσεων τον Σεπτέμβριο του 2015 ο ΟΗΕ έθεσε τους δέκα επτά (17) στόχους βιώσιμης ανάπτυξης (SDGs), ο οποίοι επιμερίζονται σε 139 δείκτες, με όραμα έναν καλύτερο κόσμο. Οι στόχοι αυτοί καλύπτουν πολλές πτυχές της ανθρώπινης δραστηριότητας, όπως εκπαίδευση, υγεία, ισότητα, και η επίτευξη τους αποτελεί το εχέγγυο για την βελτίωση των συνθηκών της καθημερινότητας μας σε κάθε επίπεδο.
Τον Ιούλιο του 2023 ο ΟΗΕ με ένα δελτίο τύπου υπογράμμισε την αβεβαιότητα της επίτευξης των στόχων αφού στο ενδιάμεσο του χρονικού ορίζοντα της στοχοθεσίας από τους 139 επιμέρους δείκτες σχεδόν οι μισοί παρουσιάζουν μέτριες ή και σοβαρές αποκλίσεις από την επιθυμητή τροχιά επίτευξης (Press Release: World Risks Big Misses across the Sustainable Development Goals Unless Measures to Accelerate Implementation Are Taken, UN Warns – United Nations Sustainable Development, n.d.). Μπροστά σε αυτή την δυσμενή εξέλιξη οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία πολλαπλασιάστηκαν και οι φραγμοί ισότιμης συμμετοχής ισχυροποιήθηκαν. Σε αυτό το πλαίσιο οι έννοιες της συμπερίληψης, της προσβασιμότητας και της δικαιοσύνης είναι επίκαιρες όσο ποτέ άλλοτε. Ειδικότερα στην εκπαίδευση, η οποία και έχει επηρεαστεί αναντίρρητα, οι έννοιες αυτές έχουν τεθεί στο προσκήνιο επιτακτικά.
Μία συνέπεια των μετασχηματισμών της διδασκαλίας αποτέλεσε η αύξηση τόσο των διαδικτυακών εκπαιδευτικών πηγών όσο και της ανάγκης για πρόσβαση σε αυτές. Σε αυτή την βάση της γιγάντωσης του ψηφιακού κόσμου, ποσοτικά, αλλά και την ανάγκη χρήση ψηφιακών εργαλείων, ποιοτικά, δημιουργήθηκε η ανάγκη για νέες μεθόδους αλλά και τρόπους παροχής εκπαίδευσης. Ταυτόχρονα όμως ανέκυψε και το ζήτημα της ισότιμης πρόσβασης, καθώς δεν υπήρχαν ίσες ευκαιρίες για όλους τους μαθητές για κοινωνικό-οικονομικούς λόγους. Οι κοινωνικοί-οικονομικοί φραγμοί δυστυχώς προϋπήρχαν αλλά στην εποχή μετά την πανδημίας έχουν πολλαπλασιαστεί.
Σε μία συνεχώς μετασχηματιζόμενη Κοινωνία της Πληροφορίας ο κίνδυνος του κοινωνικού αποκλεισμού μετατίθεται από την απτή πραγματική κοινωνία στον ψηφιακό κόσμο του διαδικτύου (Μήτρου, 2006). Η προσβασιμότητα στην πληροφορία είναι δικαίωμα κατοχυρωμένο στο Σύνταγμα της Ελλάδας με το άρθρο 5Α όπως αυτό αναθεωρήθηκε και τροποποιήθηκε με το Ψήφισμα της 6ης Απριλίου 2001 από την Ζ’ Αναθεωρητική Βουλή των Ελλήνων. Ταυτόχρονα και η πρόσφατη νομολογία (άρθρο 106 του νόμου 4823/2021) θέτει ως αναγκαία την συνθήκη της προσβασιμότητας για το περιεχόμενο ως προς το περιεχόμενο τους, κειμενικό ή/και πολυμεσικό, των ιστοσελίδων όλων των δημοσίων σχολικών μονάδων, κεντρικών και περιφερειακών υπηρεσιών εποπτευόμενων από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων και Αθλητισμού. Παρόλα αυτά η νομοθεσία δεν είναι από μόνη της ικανή για τη βελτίωση της προσβασιμότητας τόσο σε ιστοχώρους του δημοσίου όσο και του ιδιωτικού τομέα (Basdekis et al., 2010).
Πέρα από την νομοθεσία και τις τεχνολογικές καινοτομίες, αναγκαία συνθήκη για την ισότιμη πρόσβαση στην εκπαίδευση των ατόμων με αναπηρία αποτελεί η εκπαίδευση των καθηγητών όλων των βαθμίδων, στο πλαίσιο της επαγγελματικής τους εξέλιξης. Σκοπός είναι η παραγωγή υλικού που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από όλους τους μαθητές τους χωρίς φραγμούς (Russ & Hamidi, 2021), όπως για παράδειγμα μέσω της καθολικής σχεδίασης για την μάθηση (Universal Design for Learning – UDL) (Edyburn, 2021).
Το εκπαιδευτικό δυναμικό αποτελεί τον σημαντικότερο μοχλό εφαρμογής των μετασχηματιστικών λύσεων για την βελτίωση της συμπερίληψης μέσα από την εφαρμογή καινοτομιών που θα προάγουν την προσβασιμότητα και την δικαιοσύνη στην εκπαίδευση αλλά και πέρα από αυτή. Το σχολείο ως ευρύτερη μονάδα (προσωπικό – μαθητές – γονείς) μπορεί και πρέπει να αποτελέσει έναν αποτελεσματικό μοχλό πίεσης, υλοποίησης αλλά και επίτευξης των βιώσιμων στόχων για το 2030. Σε κάθε περίπτωση είναι αναγκαίο να κινητοποιηθούν ευρύτερες δυνάμεις της κοινωνίας καθώς η ευθύνη για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων είναι συλλογική (UNESCO, 2020).